Turbonun Tarihi
Turbo Arıza Nedenleri Nelerdir?
Turbo şarj motorun en zorlu çalışma koşullarında çalışan parçalardan biridir. Egzoz gazlarına direkt maruz kalan türbin kanatçıkları yüksek sıcaklık altında çalışmak zorundadır. Turbo mili inanılmaz yüksek devirlerde dönmektedir, tubo mili (kanatçıkları) dakikada 60 bin – 100 bin devirle dönmektedir. Bu sebeple turbonun yağlanması ölümcül öneme sahiptir.
Turbo şarjın yağlanması, motor yağıyla yapılmaktadır. Motor yağı, turbonun gövdesinde bulunan mil yatağına basılır, yağ gövdenin içindeki yağ kanallarından geçerek, yatakları ve burçları yağlayarak turboyu terk eder. Turbo mili bu yağlama sayesinde bir yağ filminin üzerinde dönmektedir. Yağ filminin oluşmaması, yetersiz yağlama, milin yataklara sürtmesine sebep olur.
Yetersiz Yağlama
Turbo şarjlı araçlarda yağın eksilmemesine önem gösterilmelidir. Yağlamanın yetersizlik boyutuna göre, mil ve yataklar sürtünerek aşınabilir, boşluk yapabilir, ses yapabilir. Turbo mili ve yataklarında boşluk oluşması, motor yağının emme manifolduna veya egzoz borusuna kaçmasına sebep olur. Bu durumda motor hızla yağ eksiltecektir. Yağın emme manifolduna kaçak yapması, motorun yağ yakmasına ve egzozdan beyaz duman atmasına sebep olur. Yağın egzoz borusuna kaçması, katalitik konvertörün, partikül filtresinin tıkanmasına sebep olabilir.
Yağlamanın çok kötü olması durumunda, turbo mili ve yatakların sürtünmesinden dolayı parçalar aşırı ısınır ve turbo kilitlenir.
Turbonun aşıntıdan dolayı ses yapması arızası, işin ehli turbo ustaları tarafından tamir edilebilmektedir. Yatakların tamamen yanması-kaynaması durumunda turbo değiştirilmelidir. Yetkili servisler turbo tamiri yapmaz, direkt değiştirirler.
Kalitesiz Yağ Kullanılması
Mutlaka üretici firmanı önerdiği özellikteki yağ kullanılmalıdır. Turbolu motorlar için yağın sentetik olması önemlidir. Kalitesiz yağ, yüksek sıcaklıkta yağlama özelliğini kaybeder, viskozitesi turbo için uygun olmaz, turbo yataklarını yeterince yağlayamaz, turbo arıza yapar. Yağın içinde bulunabilecek pislik ve parçacıklarda, turbo yataklarını bozabilir.
Yağ Değişiminin Zamanında Yapılmaması
Periyodik bakım zamanlarına dikkat edilmesi gerekir, motor yağı azaldığında veya çok geç değiştirildiğinde, yağın özelliği kaybolacağından dolayı, turbo arızasına sebep olabilir.
Turbo Mili – Yataklar ve Burçların Boşluk Yapması
Bazen bir arızadan kaynaklanmasa bile, turbonun kullanımından dolayı zamanla mil-yatak-burçlar aşınabilir, boşluk yapabilir. Bu durumda turbo ötme sesi yapacaktır. Turbo tamir edilebilir.
Turbo milinin yataklar ve burçlara boşluk yapması, milin eksenel gezinti yapmasına sebep olabilir. Bu durumda türbin kanatçıkları veya kompresör kanatçıkları, turbonun salyangoz gövdesine içerden sürtmesine sebep olabilir. Bu durumda kanatçıklar ezilir bükülür, turbo yeterli hava beslemesi yapmaz, çekiş düşer, yakıt artar.
Turboyu motordan söktüyseniz, parmağınızla kompresör kanatçığını çevirin, rahatça dönmeli, dönerken ses yapmamalı. Parmağınızla dürttüğünüzde, boşluk hissi vermemeli.
Turbonun kompresör kanatçığı genelde alüminyumdan yapılır, gözle kontrol ettiğinizde yağ olmamalı, kararmış veya kurum bağlamış olmamalıdır. Eğer yağ veya kurum pisliği varsa, kompresör gövdesinde (yatağında) burçlarda boşluk-aşınma var demektir. Bir miktar yağ ve/veya egzoz gazı kompresör tarafına kaçak yapıyor demektir. Tamir gerekir.
Turbo Hava Girişine Katı Parçaların Girmesi
Turbonun hava girişine katı yabancı parçacıkların girmesi (metal parçacıklar), çok hızlı dönen kanatçıkların yamulmasına veya kırılmasına sebep olur. Egzoz tarafındaki türbin kanatçıklarına da yabancı katı parçacıkların çarpması, kanatçıkları bozar.
Örneğin hava filtresi değişiminde kutuya giren pislik veya parçacıklar veya unutulan bir vida, turboda büyük hasarlar yaratır.